چگونگی تلفّظ «کعبتین» در زبان و ادب فارسی

در این مقاله تلفظ و معنای صحیح واژۀ «کعبتین» بررسی شده است. در بخش نخست، تلفظ و معنای این کلمه در لغت نامه ها نقد شده، گفته شده است که فرهنگ ها معمولاً برای این کلمه تنها یک تلفظ و یک معنا قائل شده اند و آن را دو تاس نرد معنی و به صورت «ka‘batayn» ذکر کرده اند که برداشتی صحیح نبوده است و در اینجا شکل دقیق تر آن بیان شده است. در بخش دوم مقاله به بررسی واژۀ کعب، کعبین و کعبتین، در متون عربی پرداخته شده، چنین نتیجه گیری شده است که، واژه کعبتین به این شکل و معنا که در زبان فارسی رایج است در زبان عربی کاربرد نداشته است و در واقع کعبتین کلمه ای است برساختۀ شعرای فارسی زبان. در ادامه بر اساس شواهد شعری آمده است که تا قرن ششم این واژه به صورت «ka‘batin» و از آن به بعد تغییر کرده، غالباً «ka‘batayn» تلفظ شده است. دقت در تلفظ صحیح این کلمه از لحاظ عروضی اهمیت دارد و کمک می کند تا اشعار کلاسیک و موزون به شکلی صحیح و همان گونه که مد نظر شاعر بوده است قرائت شود و نهایتاً در لغت نامه ها و نیز در برخی مقالات، لغزش هایی در باب معنای واژۀ کعبتین صورت گرفته است که آن نیز به اختصار بررسی شده است.